Senna: De dood die volgens Ecclestone het einde van de F1 zou betekenen

12 jaar lang leek de F1 zijn donkere tijdperk achter zich te hebben
gelaten, toen een dodelijk ongeluk tijdens een Grand Prix-weekend
eerder regel dan uitzondering was. Tijdens de jaren '50, '60 en '70
hing er een soort spook boven de sport, omdat talloze coureurs het
leven lieten. Terwijl de auto's evolueerden, hielden de
veiligheidsnormen voor zowel de machines als de circuits, geen
gelijke tred. De dood van een icoon, Gilles Villeneuve, tijdens de
kwalificatie voor de Grand Prix van België in 1982, ging als een
schok door de sport. Vijf weken later kwam Riccardo Paletti om het
leven bij een startincident tijdens de Grand Prix van Canada. Later
in het seizoen was Rene Arnoux betrokken bij een zware crash
tijdens de race op Zandvoort, terwijl Jochen Mass en Mauro Baldi
zelfs een aantal toeschouwers verwondden na hun crash tijdens de GP
van Frankrijk. Het resulteerde in een F1-seizoen dat de sport in de
eerste helft van het jaar op zijn kop zette. Het leidde ertoe dat
Formule 1 voor het volgende seizoen grote veranderingen doorvoerde,
met name een verbod op aerodynamica met ground effect, omdat de
hoge snelheid van de auto's in de bochten tot grote bezorgdheid
leidden. In het daaropvolgende decennium werden verdere
verbeteringen doorgevoerd. Hoewel er natuurlijk ongelukken
gebeurden en er ook gewonden vielen, was er tot aan de beruchte
Grand Prix van San Marino in 1994,geen coureur meer omgekomen in
een F1-race. Dat weekend in Imola veranderde de koningsklasse van
de autosport op een manier die niemand zich kon voorstellen. Rubens
Barrichello's crash in de 'Variante Bassa' bleek slechts een
voorbode op misschien wel het donkerste weekend uit de geschiedenis
van de sport. De Jordan van Barrichello kwam met ruim 200 km/uur
los van de grond, waarna de Brazilliaan tegen de bandenstapels werd
gelanceerd. Barrichello raakte zwaar gewond en moest de rest van
het weekend aan zich voorbij laten gaan. De volgende dag, tijdens
de tweede kwalificatiesessie, kwam Roland Ratzenberger, die pas
zijn derde F1-wedstrijd reed, om het leven bij een crash in de
'Variante Villeneuve'. Met een impact van 500 g , het blijft de
hoogste g-kracht crash ooit gemeten in de sport. Een diep
verontruste Senna kreeg van toenmalig FIA-arts en goede vriend Sid
Watkins te horen dat hij niet mee moest doen aan de Grand Prix van
de volgende dag en in plaats daarvan moest gaan vissen. De
vastberaden Senna liet Watkins weten dat hij niet zou stoppen en
door zou racen. Meer hoeft er niet gezegd te worden. Senna stond op
zondag aan de start en de rest is geschiedenis. "Na het ongeluk
ging ik naar de verkeerstoren om precies te zien wat er was
gebeurd", vertelt Bernie Ecclestone, destijds de eigenaar van de
Formule 1, exclusief tegen RacingNews365 . "Ik sprak daar met Sid
en hij zei: 'Het is zijn hoofd'. Ik dacht dat hij zei: 'Hij is
dood'. Ik kwam uit de verkeerstoren en was natuurlijk erg
overstuur. Toen ik wegliep zag ik zijn (Senna's, red.) broer
(Leonardo, red.). Hij vroeg wat er gebeurd was en ik zei:
'Blijkbaar is hij dood', en dat was het." Klok teruggedraaid "Ik
ging redelijk snel weer weg. Ik wilde daar gewoon zo snel mogelijk
weg zijn. Er was niets dat iemand kon doen en ik wilde niet
betrokken raken bij de gesprekken over het afgelasten van de race
en niets zeggen over dat hij was overleden, dat hij naar het
ziekenhuis ging. Het was het verhaal dat ze naar buiten brachten,
want als hij was overleden op het circuit, dan moest je natuurlijk
de race afblazen, dus dat is de reden waarom ik niet betrokken
wilde raken bij het feit dat hij dood was." In wezen bleef Senna
klinisch in leven en het was pas die avond dat Ecclestone hoorde
van het lot van de Braziliaan. "Ik heb nooit een kruisverhoor
afgenomen bij Sid en gevraagd of hij me vertelde dat het zijn hoofd
was", aldus Ecclestone. Na een periode van 12 jaar zonder doden,
had de Formule 1 nu ineens te maken met twee gevallen in één
raceweekend. De sport had de klok teruggedraaid naar een tijdperk
waarvan ze dachten dat het nooit meer zou terugkeren. "Vroeger
verloren we veel coureurs, een of twee per jaar, toen ging het weg
en was het niet meer zo" zei Ecclestone. "Het probleem was dat als
er iemand omkwam, we verder gingen en niemand moeite deed om er
iets aan te doen. Het was zo normaal. Het was stom. Toen werden we
er ineens weer mee geconfronteerd." Ecclestone's punt kan worden
onderstreept door het feit dat er geen minuut stilte was toen
Villeneuve overleed en dat zijn plaats op de grid niet werd
opengelaten. Het was bijna alsof zijn dood niet had plaatsgevonden.
Impact Voor Ecclestone had de dood van Senna zo'n impact dat de
woorden van toenmalig FIA-voorzitter en overleden vriend Max Mosley
weer bovenkwamen. "Max zei tegen me: 'Nu is het afgelopen met de
Formule 1', en dat is, denk ik, de manier waarop je moet denken",
herinnert de 93-jarige zich. "Uiteindelijk werd de Formule 1
populairder." Op de vraag waarom, antwoordde Ecclestone: "Ik denk
dat het kwam omdat er zoveel gesproken werd over wat er gebeurd
was. Er is nog nooit een incident geweest waardoor mensen hun ogen
wat meer open gingen doen. Dit was degene die dat deed."
Ecclestone's korte woordenwisseling met Leonardo Senna op de dag
van het ongeluk, gebaseerd op een misverstand na zijn gesprek met
Watkins, had gevolgen. Het verzuurde een eerdere hartelijke relatie
met de familie Senna zodanig dat hij, ondanks dat hij naar São
Paulo ging voor de begrafenis, te horen kreeg dat hij niet welkom
was. In plaats daarvan zag Ecclestone de gebeurtenissen via de
televisie in zijn hotelkamer. Dertig jaar later blijft Ecclestone
volhouden dat Senna "een groot gemis is voor ons allemaal". Op
woensdag, de sterfdag van Senna, zal hij op zijn eigen manier zijn
respect betuigen. Het is opmerkelijk dat Senna, ondanks het feit
dat er al drie decennia zijn verstreken, nog steeds wordt
gerespecteerd, vereerd en herinnerd als geen andere coureur voor
hem. Op de vraag aan Ecclestone waarom dat zo was, antwoordde hij:
"Omdat hij een speciale man was. Hij was zo anders dan de rest van
de coureurs." Hij voegde eraan toe: "De waarheid is dat iedereen
dacht dat hij werd beschermd. Hij geloofde er gewoon in en alle
anderen dachten dat het hem nooit zou overkomen. Als je nu iemand
vraagt om een Formule 1-coureur uit het verleden te noemen, zullen
ze meteen Ayrton zeggen."