Onder gewichtslimiet door versleten banden of zweet: elke gram telt voor F1-teams

Het was op zijn minst opmerkelijk te noemen; drie auto's in de Formule 1 werden na de race in China gediskwalificeerd omdat ze te licht waren. In Japan doen de teams er deze week dus goed aan om de regels nog eens na te lopen.
Elk team probeert zo licht mogelijk te blijven, want dan ga je simpel gezegd gewoon een stukje harder. Maar als je té licht bent, word je gediskwalificeerd. Dat overkwam Pierre Gasly (Alpine), Charles Leclerc en Lewis Hamilton (Ferrari) in het vorige raceweekend. En ook George Russell kan erover meepraten, hij won vorig jaar in Spa de race, maar werd eveneens gediskwalificeerd omdat zijn auto te licht was.
Een auto moet volgens de regels op zijn minst 800 kilogram wegen. De coureur telt daar voor 82 kilogram in mee. Als een coureur lichter is, moet er extra gewicht worden toegevoegd om toch aan de eis te voldoen.
Daarom zoeken teams vooral in de auto zelf naar mogelijkheden om zo licht mogelijk te zijn, maar tegelijkertijd willen ze de auto zo veilig en zo bestuurbaar mogelijk te houden. Daar maken de teams vooraf berekeningen over.
"Iedereen speelt met de limieten", zei Leclerc donderdag in een persconferentie. "Iedereen probeert er zo dicht mogelijk tegenaan te zitten, maar dat wij er nu met twee auto's onder zaten, doet pijn."
Wat ging er mis bij Leclerc en Hamilton?
In China had de lichter wordende auto van Leclerc volgens Ferrari te maken met het feit dat de banden door de strategie met één stop wat harder zijn gesleten en daardoor meer gewicht waren verloren.
En dat gaat best hard, weet Gerrit Elsinga, onderzoeker stromingsleer aan de TU in Delft. "Als de band een millimeter slijt, verliest hij een kilo. Vier kilo voor de hele auto dus. En dat is geen gekke waarde voor de snelheden en de krachten die gelden in de Formule 1."
Daarnaast zou ook het drinksysteem van Leclerc lek zijn geraakt, waardoor er nog een kilo extra miste aan het eind.
Versleten plank
Bij Hamilton lag de situatie iets anders. Onder alle auto's zit een plank, die was te veel gesleten tijdens de race.
"Zo'n plank slijt altijd een beetje", vertelt Sander Dorsman, teambaas van Formule 2-team MP Motorsport. "Bij Ferrari zijn ze of vergeten die plank te vervangen onder de auto, of ze hebben wat calculaties verkeerd gedaan. Als die plank bij een controle op twee punten te dun is, dan ben je al klaar, dan word je gediskwalificeerd. Dat is super duidelijk."
Het zijn volgens Dorsman foutjes die kunnen gebeuren. Waarom de regels dan zo streng zijn? "Als je ook maar iets van ruimte laat, dan wordt het te vaag."
Daar komt nog bij dat ook de coureurs tijdens een race gewicht verliezen. "Dat komt door de inspanning en de temperatuur", vertelt Elsinga. "Dat telt ook mee in het uiteindelijke gewicht van de auto."
De onderzoeker snapt dat de teams de limieten opzoeken. "Want hoe minder je weegt, des te sneller je bent. Je kunt makkelijker remmen en sneller optrekken. Daarnaast ga je makkelijker door de bochten. Dat is allemaal bepalend in de rondetijden."
Het is dan ook niet zo gek dat het wel eens misgaat, zegt Elsinga. "Als je ook maar een kleine inschattingsfout maakt, dan kun je er al naast zitten."
Rubber oppikken
Om niet te licht te zijn, proberen coureurs ook versleten rubber 'op te pikken'. Dan doen ze door buiten de ideale lijn te rijden, waar veel losse stukjes rubber van andere bolides langs de baan liggen die dan aan de band blijven kleven. "Dat is na de race", vertelt Elsinga. "Als de banden warm zijn, kunnen ze daar weer wat rubber mee oppikken. Daar wordt hij weer zwaarder van. Maar een kilo krijg je daar niet mee terug."
Het blijft dus een spelletje voor de teams om net boven de toegestane limiet te blijven. Bij Ferrari, dat in China titelpunten met de zesde en zevende plek na diskwalificatie zag verdampen, gaat het in ieder geval niet snel nog een keer fout, zegt Leclerc.
"Daar ben ik zeker van. Als je fouten maakt, leer je ervan. Vooral als ze zoveel punten kosten."