Terug naar de basis met energie

Wist je dat energie aan de basis staat van de voedselketen? Zowel op land als in de zee begint de voedselketen met fotosynthese; het omzetten van zonlicht in energie door planten en plankton. Talloze dieren voeden zich met plankton of planten. Dieren die zelf weer bij carnivoren op het menu staan, waarmee de voedselketen zich sluit. Door de massale aanwezigheid van mensen op aarde, raakt het evenwicht verstoord. We hebben zoveel planten en dieren nodig om onszelf te voeden, dat ruimte schaarser wordt en ecosystemen eenvormiger. Bovendien hebben we een gigantische behoefte aan energie, los van de noodzaak om onszelf te voeden. Hiervoor gebruiken we – ironisch genoeg – ook weer de gefossiliseerde resten van planten en plankton. Dus dezelfde planten die ooit groeiden op zonne-energie, staan aan de basis van onze fossiele economie.
Onze eigen energie en voeding is bij voorkeur afkomstig van specifieke planten- en diersoorten. Deze verbouwen en houden we in dergelijk grote aantallen dat het dringen is qua ruimte. Maar het heeft ook andere gevolgen. Door enorm veel ruimte te gebruiken voor één of enkele soorten gewas, neemt de biodiversiteit af. Geen enkel gewas staat op zichzelf. Elke plant voorziet weer bepaalde dieren van voedsel of een schuilplaats en onttrekt specifieke grondstoffen die door andere planten niet gebruikt kunnen worden. Daardoor nemen sommige planten en dieren in aantal toe – zoals de meeuw en duif, die zich goed aanpassen aan mensen – terwijl andere verdwijnen.
Ook de veelbesproken neerslag van stikstofoxide draagt bij aan de verstoring van het ecosysteem. Planten die juist gedijen op arme zandgronden, zoals het duingebied waar de Formule 1 straks wordt verreden , verdwijnen wanneer daar steeds meer planten groeien als gevolg van bemesting door stikstofneerslag. Zo leidt iets dat in beginsel juist goed is voor planten tot het verdwijnen van weer andere planten. Al met al wordt de Nederlandse natuur zo eenvormiger en verdwijnen stilaan planten en dieren die eeuwenlang een nuttige functie vervulden in ons ecosysteem.
Opmars van zonne-energie
Hoe we dit een halt toeroepen? Biodiversiteit is vooral een kwestie van doen. Dus: meer plantensoorten een kans geven en vervuiling beperken. Het terugdringen van fossiele energie is daarvan een voornaam onderdeel. Daarbij springen windenergie en zonne-energie als snel in het oog. En waar windenergie nog voor veel weerstand zorgt, verschijnen zonnepanelen op steeds meer Nederlandse daken. En dat heeft wel iets moois. Want laat zonne-energie nou net aan de basis staan van de gehele voedselketen. Hoe massaal we ook bepaalde gewassen verbouwen, nog steeds groeien al die planten vooral op zonne-energie. Dan is het zeer toepasselijk dat de voornaamste bron van schone energie voor mensen straks ook direct van de zon afkomstig is. Alsof we na vele millennia eindelijk het kunstje van plankton hebben afgekeken.
(Foto: pixabay.com/ColiN00B )