Niki Lauda (1949 – 2019): introvert genie met negen levens

1976. Dat had het jaar van Niki Lauda moeten worden, maar een bijna fatale crash op de Duitse Nürburgring gooide roet in het eten. De bovenkant van zijn gezicht verbrandde volledig, hij raakte de helft van zijn rechteroor kwijt en zijn longen moesten meerdere malen leeggepompt worden. Zijn Formule 1-carrière leek erop te zitten, maar amper vier weken later stapte hij weer in zijn Ferrari om de titel veilig te stellen. James Hunt ging er echter met het kampioenschap vandoor, maar het doorzettingsvermogen van Lauda werd geroemd en bleek een rode draad door zijn leven te vormen.
Andreas Nikolaus Lauda werd geboren op 22 februari 1949 in Wenen, Oostenrijk. Zijn ouders waren rijk en zagen een toekomstig zakenman in Niki. Hij wilde echter autocoureur worden en zette daarom alles op alles om zijn ouders over te halen om hem die droom te laten verwezenlijken. Hetgeen hem ook lukte door op school de diploma van een vriend te kopiëren en te laten zien aan zijn vader. Die trapte erin en financierde vervolgens Niki’s verdere racecarrière.
Eerste kampioenschap in 1975
Gelukkig maar, want al in de juniorenklasses van de autosport bleek dat Lauda een begenadigd talent was. In 1971 bemachtigde hij uiteindelijk het stoeltje bij het March Formule 1-team. De Oostenrijker beleefde daar twee weinig succesvolle jaren, maar reed zich na een sterk 1973 bij BRM in de kijker bij het legendarische team van Ferrari.
In zijn debuutjaar bij de Italiaanse formatie boekte de rat, genoemd vanwege zijn kenmerkende, aan overbeet lijdende gebit, al gelijk twee Grand Prix-zeges. Een wereldtitel leverde dat nog niet op. Lauda werd vierde in de eindstand, maar in 1975 reed hij de concurrentie naar huis en pakte hij wél het rijderskampioenschap. Hij ging het beroemde seizoen 1976 dan ook in als de grote favoriet.
Die favorietenrol leek de Oostenrijker na de eerste zes races dan ook waar te maken. Hij boekte daarin vier overwinningen behaalde tweemaal de tweede plek. Niemand bleek tegen Lauda opgewassen, behalve McLaren-rijder James Hunt. De Engelsman reed de voorgaande seizoenen voor het privéteam van Lord Hesketh en mocht in 1976 voor het eerst opdraven voor de equipe van wijlen Bruce McLaren. Dat deed hij, ondanks vier ongelukkige uitvalbeurten in zes races, niet onaardig. Sterker nog, de Spaanse Grand Prix werd zelfs door hem gewonnen. Een rivaliteit tussen Lauda en Hunt leek te ontstaan.
Hunt was bezig met vrouwen, roken en drinken
Een groter contrast in persoonlijkheden tussen Niki Lauda en James Hunt leek er niet te zijn. Lauda was schuchter, introvert, een tikkeltje saai en puur gefocust op racen, terwijl zijn Britse concurrent compleet het tegenovergestelde daarvan was. Hunt leefde heel uitbundig, was alleen maar met vrouwen bezig en rookte en dronk een kwartier voor de racestart nog het één en ander.
Toch respecteerden de twee elkaar en leken ze een nette, spannende titelstrijd te voeren. Het eerste geval van controverse ontstond echter al tijdens de Britse Grand Prix halverwege het seizoen. Hunt won de race voor Lauda, maar werd na protesten van Ferrari uit de uitslag gehaald omdat zijn auto illegaal bleek.
Lauda leek dus op weg naar zijn tweede wereldtitel, maar tijdens de volgende race op de gevaarlijke Duitse Nordschleife ging het vreselijk mis: in de hevige regen raakte Lauda’s Ferrari in een spin, waarna deze tegen de vangrail aan botste en volledig in brand vloog. Gelijk schoten collega-coureurs ten hulp om Lauda uit het brandende autowrak te redden. De hulp leek echter te laat te komen. Vreselijke brandwonden aan het gezicht en verbrande longen lieten de Ferrari-coureur een week lang voor zijn leven vechten. Er kwam zelfs een priester om hem het laatste sacrament toe te dienen.
Wonderbaarlijk snelle terugkeer
Wonder boven wonder komt Niki er, dankzij begeleiding van fysiotherapeut Willy Dungl, echter bovenop. Nauwelijks zes weken later, tijdens de Italiaanse Grand Prix, keert Lauda zelfs terug in zijn Ferrari om de titelstrijd te hervatten. Makkelijk zal dat niet worden, want ondanks dat Lauda nog op één staat in het kampioenschap, heeft titelconcurrent Hunt de nodige punten gepakt tijdens Lauda’s afwezigheid van twee races.
Daarnaast was Lauda nog altijd niet honderd procent hersteld van zijn brandwonden en verwacht werd dat hij de race ook niet zou uitrijden. De Oostenrijker doorstond echter de pijn en werd knap vierd, terwijl Hunt uitviel. De Italiaanse fans waren niet rustig te krijgen.
Lauda won de rest van het seizoen niet meer, terwijl Hunt dat wel deed. In de allerlaatste beslissende race op het Japanse Fuji was het verschil tussen de twee dan ook slechts drie punten. Lauda was dus in leidende positie, maar zag alle hoop vervlogen toen tijdens de race de hemel openbarstte. Na één ronde komt de Ferrari-coureur binnen en stapt hij uit. ‘Mijn leven is belangrijker dan de wereldtitel.’
Hunt wint op de valreep het kampioenschap
Opeens waren de rollen dus omgedraaid en was Hunt in poleposition om de wereldtitel te pakken. De Engelsman reed immers eerste. Toen de regen ophield viel hij terug en liep zijn band leeg. Een pitstop was noodzaak geworden en Hunt keerde als vijfde terug. In de resterende viertal ronden reed hij als een leeuw en werd hij alsnog derde, waardoor hij met slechts één punt meer dan Lauda eindigde in het kampioenschap en zodoende dus voor de eerste keer wereldkampioen werd.
Lauda sloeg in 1977 terug door alsnog zijn tweede wereldtitel met overmacht te pakken. Daarna was het sprookje met Ferrari echter voorbij en vertrok hij naar Brabham, waar hij twee weinig eervolle seizoenen kende. Boos sloeg hij dan ook de deur van de Formule 1 acht zich dicht en vertrok hij stilletjes uit het peloton om zijn eigen vliegmaatschappij te beginnen. Hij startte er meerdere, met Laudamotion als laatste.
Die ging echter failliet en in 1982 verleidde Ron Dennis Lauda ertoe om bij McLaren zijn rentree in de Formule 1 te maken. Een meesterzet, want in 1984 pakte Lauda alsnog zijn derde kampioenschap om in 1985 dan voorgoed te stoppen. In 2016 won Lauda, vanwege zijn prestaties uit het verleden, tijdens de Laureus Awards de ‘Lifetime Achievement Award’.
Niki Lauda is niet meer
De afgelopen jaren was Lauda actief in de Formule 1 als technisch adviseur van het dominante Mercedes-team, maar de afgelopen periode kon hij niet veel meer doen. Sinds zijn ernstige ongeluk in 1976 kampte hij met gezondheidsproblemen. Een niertransplantatie was tweemaal noodzakelijk. Vorig jaar augustus onderging hij ook nog eens een longtransplantatie, omdat hij afgelopen zomer een longinfectie opliep. Hij herstelde redelijk van de operatie, maar zijn gezondheid werd minder en minder. Op de nacht van maandag op dinsdag blies Lauda zijn laatste adem uit. De kant met levens die nooit van ophouden wist, laat vier kinderen achter, verkregen uit twee huwelijken. Niki Lauda, de legendarische ex-Formule 1-coureur, is niet meer. (Foto: Mercedes AMG F1)
Gino Haverkamp